Það var tími mikillar og upphafinnar spennu. Landið var í hernaðarviðbúnaði, stríðið var hafið, og í brjósti hvers manns logaði hinn heilagi eldur ættjarðarástar; trommurnar slógu, hljómsveitirnar léku, leikfangabyssurnar glumdu, púðursprengjur hvæstu og frussuðu; alls staðar og langt niður eftir breiðum húsþökum og svölum blöktu óteljandi fánar, glitrandi í sólinni. Daglega marséruðu ungir sjálfboðaliðar niður breiðstrætin, kátir og glæsilegir í nýju einkennisbúningunum sínum, á meðan stoltir feður, mæður, systur og ástkonur fögnuðu þeim með titrandi röddum, kæfðum af gleði. Kvöld eftir kvöld þyrptist fólkið saman á fjölmennum fundum og hlýddi, andstutt af tilfinningahita, á ættjarðarástríka ræður sem hrærðu innstu hjartastrengi þess, með stormandi lófataki á milli og tárum sem streymdu niður kinnar. Í kirkjunum prédikuðu prestar tryggð við fánann og föðurlandið og ákölluðu Guð hernaðanna með eldmóði og ástríðufullri mælsku sem hrærði alla tilfinningu áheyrenda.
Það var sannarlega glaður og göfugur tími, og þeir fáu djörfu sem dirfðust að efast um réttmæti stríðsins fengu slíka hörku í andsvar að þeir hurfu snarlega í felur og létu ekki aftur á sér kræla.
Sunnudagsmorgunn rann upp – daginn eftir áttu hersveitirnar að leggja af stað á vígvöllinn. Kirkjan var þéttsetin; sjálfboðaliðarnir voru þar, ung andlit þeirra ljómuðu af hernaðarhug – sýn um harða framsókn, óstöðvandi skriðþunga, hamfarahlaup, glitrandi sverð, flótta óvina, ógnvekjandi hávaða, reykjarmökk, æstan eftirleik, uppgjöf! – og síðan heimkoma úr stríðinu, sólbrúnir hetjur, hylltir, dýrkaðir, umvafðir í gullnu ljóma dýrðarinnar! Við hlið þeirra sátu ástvinir þeirra, stoltir, glaðir og fullir aðdáunar. Guðþjónustan hófst; hernaðarkafli úr Gamla testamentinu var lesinn, fyrsta bæn flutt; síðan tók orgelið við með drunum sem skekktu kirkjuna, og sem einn maður reis söfnuðurinn á fætur, með logandi augu og hjörtu í ákafa, og sungu hástöfum þessa miklu ákallan:
Guð hinn alvaldi! Þú sem stjórnar!
Lát lúðra þína þrumu og sverð þitt eldingum lýsa!
Því næst kom „hina langa bæn“. Enginn mundi eftir jafn ástríðufullri, áhrifamikilli og fallegri bæn. Aðalefni bænarinnar var að hinn miskunnsami og blessaði faðir okkar allra gæti vakað yfir göfugum ungu hermönnunum okkar, styrkt þá, huggað og blessað í þjóðræknum skyldum þeirra; verndað þá á vígvellinum, veitt þeim kraft og hugrekki, gert þá ósigrandi í blóðugum orrustum; hjálpað þeim að sigra óvininn og veita þeim, fánanum þeirra og föðurlandinu ódauðlegan heiður og dýrð –
Gamall ókunnugur maður gekk hljóðlega inn og færðist hægt upp aðalganginn, augun föst á prestinum. Hann var hávaxinn, klæddur í síða skikkju sem náði niður að fótum, með bert höfuð, hvítt hár sem féll eins og foss niður á axlir hans, hrukkótt andlit hans var óeðlilega föllegt – jafnvel upp að draugalegri fölleika. Með öll augu á sér og undrun í svip fólks hélt hann þögull leið sinni áfram. Án þess að staldra við gekk hann að predikunarstólnum og beið. Presturinn, með lokuð augu og fullkomlega ómeðvitaður um nærveru hans, hélt áfram bænum sínum og lauk henni að lokum með þessum ákölluðu orðum:
„Blessaðu vopn okkar, gef oss sigur, Drottinn Guð okkar, faðir og verndari lands okkar og fána!“
Ókunnugi maðurinn snerti handlegg hans, gaf honum merki um að víkja – presturinn, agndofa, gerði það – og ókunnugi maðurinn tók sæti hans. Nokkrar sekúndur rannsakaði hann heilltekinn áheyrendahópinn með alvarlegum augum, þar sem óhugnanlegt ljós logaði; síðan sagði hann með djúpri rödd:
„Ég kem frá hásætinu – með boðskap frá almáttugum Guði!“
Kirkjan skalf við högg orða hans; ef ókunnugi maðurinn tók eftir því, gaf hann því enga athygli.
„Hann hefur heyrt bæn þjóns síns, hirðis yðar, og mun veita hana, ef slíkt er enn yðar ósk eftir að ég, sendiboði hans, hef skýrt út merkingu hennar – hina fullu merkingu hennar. Því hún er eins og margar bænir manna – hún biður um meira en sá sem flytur hana gerir sér grein fyrir, nema hann staldri við og íhugi.“
„Þjónn Guðs og yðar hefur beðið sína bæn. Hefur hann íhugað hana? Er hún ein bæn? Nei, hún er tvær – önnur sögð, hin ósögð. Báðar hafa náð eyrum hans sem heyrir allar bænir, bæði þær mældu og ómældu. Hugsið um þetta og hafið það hugfast: Ef þér biðjið blessunar yfir sjálfa yður, varist að biðja óvart bölvunar yfir náunga yðar á sama tíma. Ef þér biðjið um regn yfir akur yðar, gæti það þýtt eyðingu akurs nágrannans af þurrki.“
„Þér hafið heyrt bæn þjóns yðar – þann mælda hluta hennar. Ég er skipaður af Guði til að orða hinn hluta hennar – þann hluta sem presturinn – og þér í hjörtum yðar – biðjið í hljóði, af ástríðu en án þess að hugsa. Guð gefi að svo sé! Þér hafið sagt: ‘Gef oss sigur, Drottinn Guð okkar!’ Það er nóg. Hinn ósagði hluti bænarinnar er þessi…
[…]
Síðar var trúað að maðurinn væri vitstola, því engin röksemdafærsla var í orðum hans.