Tempus erat magnarum atque excelsarum commotionum. Patria universa in armis stabat, bellum ardebat, et in pectore cuiusque sacrum patrium ignem urere videbas; tympana pulsabant, concentus tubarum canebant, tormenta lusoria displodebant, fasciculi pyrorum festivi stridore et crepitu dissiliebant; undique et procul ultra tecta et pergulas paulatim recedentes atque obscurantes, turba vibrantium vexillorum sole fulgente micabat; cotidie iuvenes voluntarii per latam viam incedebant, laeti et superbi in novis vestimentis militaribus, dum patres, matres, sorores et amicae eos ovantibus clamoribus excipiebant, laetitiae affectu fauces pressae, illis transeuntibus; vesperi vero multitudines frequentes, densae et artae, eloquium patrium anhelantes auscultabant, quod penitus eorum corda movebat, quique orationem frequenti plausu brevi spatio interposito interrumpere solebant, lacrimis interim per genas manantibus; in templis pastores de fide erga vexillum et patriam praedicabant, Deumque Pugnarum invocabant, suppliciter poscentes auxilium Eius pro nostra causa iusta, magnis et ardentibus verbis quae singulos auditores afficiebant.
Re vera tempus erat laetum et gratum, et pauci illi audaces animi qui ausi erant bellum reprehendere aut de eius iustitia dubitare, statim tam severum iratumque monitum acceperunt, ut, suae ipsorum salutis causa, celeriter recesserint atque iam non amplius eandem culpam commiserint.
Dies Solis aderat—postridie copiae ad frontem bellorum proficiscerentur; templum erat plenum; aderant voluntarii, quorum iuvenilia ora militari phantasmate illustrabantur—visa immoti incessus, augescentis impetus, impetuosae incursioni, coruscantium ensium, fugae hostium, tumultus, fumus cuncta involventis, ferae insequellae, deditionis!—tum domum e bello reversi, heroi sole exusti, recepti, culti, in aureis gloriae fluctibus demersi! Cum voluntariis sedebant cari eorum, superbi, laeti, ardenti admiratione completi. Sacrum officium procedebat; ex Vetere Testamento quaedam de bello lecta sunt; prima prex dicta est; eam secutus est sonus organi tantus ut aedificium concuteretur, et una voluntate tota domus surrexit, ardentibus oculis et palpitatione pectorum, effundens illud ingens invocamen:
Deus, omnipotens et formidande! Qui imperas!
Tonitrua tubam tuam et fulgura gladium tuum!
Tum secuta est “longa” illa precatio. Nemo meminerat eius similem, tam fervore quam venustate atque motu animi conspicuam. Materies supplicationis erat, ut Pater misericors et benignus nobiles nostros iuvenes milites tueri vellet et iuvare, consolari, hortari in officio patrium; eos benedicere, in die pugnae atque hora discriminis protegere, manu sua potenti sustinere, fortes et fiduciae plenos reddere, invictos in sanguinario certamine; hostes conterere adiuvare, et iis una cum vexillo ac patria decus perpetuum et gloriam conferre—
Senex quidam hospes ingressus est, lente ac silenter per medium chorum progrediens, oculos in ministrum Dei defixos, magnum corpus amictum veste quae pedes attingebat, capite nudo, comis canis tamquam spumante cataracta in umeros delapsis, vultu rugoso atque innaturali pallore usque ad horribilem spectum. Omnium obtutibus mirantibus, ille tacitus processit; sine mora ascendit ad ministri latus et ibi stetit. Clausis oculis et nescius advenae, minister precationem suam flebiliter pergebat, eamque tandem finivit his verbis, vehemens rogatione prolatis: “Benedic arma nostra, da nobis victoriam, o Domine Deus noster, Pater et Protector terrae nostrae atque vexilli nostri!”
Ille hospes brachium eius tetigit, innuens ut secederet—quod minister miratus fecit—et locum eius occupavit. Paucis momentis aspiciebat attonitam multitudinem oculis gravibus, quibus lumen insolitum micabat; deinde gravi voce dixit:
“Venio ex Throno—ferens nuntium a Deo Omnipotente!” Haec verba audientibus quasi ictum intulerunt; si hospes animadvertit, nihil indicavit. “Ille orationem servi sui, vestri pastoris, audivit, eamque implebit si hoc vultis, postquam ego, nuntius Eius, vobis eius significationem exposuero—nempe totam significationem. Etenim similis est multis hominum precibus, quae plura poscant quam is qui precatur putet—nisi subsistat et cogitet.
“Servus Dei, qui etiam vester servus est, precem suam effudit. An subsedit ad meditandum? Estne una tantum prex? Non, sed duae sunt: una enuntiata, altera non expressa. Utraque tamen ad aures Eius qui omnes preces audit pervenit, sive dicta sive tacita. Hoc considerate et memori mente retinete. Si beneficium pro vobis ipsis oratis, cavete ne simul inviti maledictionem in vicinum fundatis. Audistis orationem servi vestri—partem expressam. Ego autem a Deo missus sum, ut alteram partem in verba redigam—eam partem quam minister—vosque etiam in cordibus vestris—ardenter silentes oravistis. Ignari et inconsulte? Deus dignetur! Audistis haec verba: ‘Da nobis victoriam, o Domine Deus noster!’ Satis est. Pars non prolata huius orationis haec est: ‘O Domine Deus noster, adiuva nos ut eorum milites in cruentos frustulos discerpingamus…’”
[Brevi mora facta] “Hoc oravistis; si id adhuc cupitis, loquimini! Nuntius Altissimi exspectat.”
…
Postea creditum est hunc virum fuisse mente captum, quod nulla ratio in verbis eius inesse videretur.